Σε φάση ριζικών αλλαγών εισέρχεται το καθεστώς λειτουργίας των ΚΤΕΛ στις Περιφέρειες, καθώς ενεργοποιείται ευρωπαϊκή οδηγία της Κομισιόν, η εφαρμογή της οποίας εκκρεμούσε από το 2007. Η οδηγία βάζει οριστικό τέλος στις απευθείας αναθέσεις και επιβάλλει τη διενέργεια διαγωνισμών για την ανάδειξη αναδόχων στις γραμμές μεταφοράς επιβατών.
Όπως αναφέρει η Καθημερινή, η ελληνική πλευρά επιχειρεί να διαμορφώσει τους όρους αυτών των διαγωνισμών με τρόπο που να προστατεύει τα εγχώρια ΚΤΕΛ, ώστε οι συμπράξεις τους να μπορούν να σταθούν ανταγωνιστικά απέναντι σε μεγάλες, κυρίως ξένες, εταιρείες.
Μέχρι σήμερα κάθε ΚΤΕΛ δραστηριοποιείται σε επίπεδο νομού, έχοντας αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης των γραμμών που του έχουν παραχωρηθεί από το κράτος. Το σύστημα αυτό βασίστηκε διαχρονικά σε απευθείας αναθέσεις, μέσω ειδικού νομοθετικού πλαισίου. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει πλέον ασφυκτικά για την αντικατάστασή του από ανοικτές διαγωνιστικές διαδικασίες. Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς η μεταρρύθμιση έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και τυχόν καθυστερήσεις ενδέχεται να επιφέρουν κυρώσεις.
Οι αρμόδιοι υπουργοί Κωνσταντίνος Κυρανάκης και Νίκος Παπαθανάσης βρίσκονται σε συνεχείς επαφές με τις Βρυξέλλες, αναζητώντας τη βέλτιστη λύση. Η αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν έως τρεις πανελλαδικούς διαγωνισμούς απορρίφθηκε από την Αθήνα, καθώς θεωρήθηκε ότι θα άνοιγε διάπλατα τον δρόμο σε ισχυρά διεθνή σχήματα. Από την άλλη πλευρά, δεν έγινε δεκτή ούτε η ελληνική πρόταση για διαγωνισμούς σε επίπεδο νομού.
Μετά από ένα παρατεταμένο άτυπο «μπρα ντε φερ», φαίνεται να διαμορφώνεται ένας συμβιβασμός, σύμφωνα με τον οποίο θα προκηρύσσονται δύο διαγωνισμοί ανά περιφέρεια, ένας για τα αστικά και ένας για τα υπεραστικά δρομολόγια.
Παρά τη συμφωνία αυτή, οι ιδιοκτήτες των ΚΤΕΛ εκφράζουν έντονη ανησυχία. Φοβούνται ότι μεγάλοι όμιλοι, ακόμη και από το εξωτερικό, με ισχυρή χρηματοδότηση, εκτεταμένο στόλο και προηγμένη τεχνογνωσία, θα αποκτήσουν σαφές πλεονέκτημα έναντι των μικρότερων τοπικών σχημάτων. Η απάντηση που προκρίνεται συνοψίζεται στη φράση «η ισχύς εν τη ενώσει», με τη δημιουργία περιφερειακών συμπράξεων ΚΤΕΛ να θεωρείται κρίσιμη για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους.
Η μεταρρύθμιση, αν και δεν αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες, ενδέχεται να προκαλέσει πολιτικές τριβές. Πολλοί ιδιοκτήτες ΚΤΕΛ διατηρούν στενές σχέσεις με τη Νέα Δημοκρατία και ισχυρή παρουσία στις τοπικές κοινωνίες, γεγονός που καθιστά το τέλος ενός μονοπωλίου δεκαετιών πολιτικά ευαίσθητο. Κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι το κλειδί για την αποφυγή εντάσεων είναι η έγκαιρη ενημέρωση και η συνεργασία, σε αντίθεση με όσα συνέβησαν στην περίπτωση των ΕΛΤΑ.
Καθώς η ευρωπαϊκή οδηγία δεν μπορεί να παρακαμφθεί χωρίς σοβαρό κόστος, ο κ. Κυρανάκης, σε συνεννόηση με το Μέγαρο Μαξίμου, διατηρεί ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τους ιδιοκτήτες των ΚΤΕΛ. Στόχος είναι αφενός η πλήρης ενημέρωσή τους για τις επερχόμενες αλλαγές και αφετέρου η ανάδειξη των νομικών και τεχνικών εργαλείων που επιτρέπουν τη δημιουργία ισχυρών συμπράξεων. Σε επόμενο στάδιο, θα ακολουθήσει ενημέρωση και των βουλευτών, ώστε να γίνει σαφές τι επιβάλλει η Ευρώπη και πώς θα λειτουργήσει το νέο πλαίσιο.
