Της Κορίνας Τριανταφύλλου
Μια απόφαση με έντονο πολιτικό και συμβολικό φορτίο ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Bild, δηλώνοντας την προσωρινή αναστολή εξέτασης αιτήσεων ασύλου για όσους φθάνουν δια θαλάσσης από χώρες της Βόρειας Αφρικής, κυρίως από τη Λιβύη προς την Κρήτη.
Ο Πρωθυπουργός χαρακτήρισε την επιλογή «δύσκολη αλλά αναγκαία», με στόχο –όπως είπε– να ανακοπούν τα κυκλώματα διακινητών και να σταλεί ένα σαφές μήνυμα ότι «η Ελλάδα δεν αποτελεί ανοιχτή οδό διέλευσης προς την Ευρώπη».
Η τοποθέτηση αυτή, όμως, έρχεται σε μια χρονική στιγμή όπου οι αντοχές της ελληνικής κοινωνίας έχουν ήδη εξαντληθεί, τόσο λόγω της ραγδαίας αύξησης των παράτυπων αφίξεων όσο και εξαιτίας της έλλειψης αποτελεσματικών πολιτικών διαχείρισης.
Τι αλλάζει με τη νέα τροπολογία για το μεταναστευτικό
Η κυβέρνηση προχωρά σε τρίμηνη αναστολή της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων ασύλου για αλλοδαπούς που εισέρχονται παράνομα δια θαλάσσης από χώρες της Βόρειας Αφρικής, κυρίως από τη Λιβύη προς την Κρήτη. Η τροπολογία αυτή ψηφίστηκε την Παρασκευή (11/07) στη Βουλή και αποτελεί κομβικό στοιχείο της νέας μεταναστευτικής στρατηγικής.
Τι προβλέπει η τροπολογία:
- Αναστολή για τρεις μήνες της δυνατότητας υποβολής αίτησης ασύλου για συγκεκριμένες ομάδες παράτυπων μεταναστών.
- Η ρύθμιση αφορά μόνο εκείνους που φτάνουν με πλωτά μέσα από τη Βόρεια Αφρική, όχι γενικά όλους τους παράτυπους μετανάστες.
- Αποσκοπεί στο να ανακοπεί η δράση των κυκλωμάτων διακινητών και να αποτραπούν νέες αφίξεις μέσω Κρήτης, η οποία δέχεται πλέον ασφυκτικές πιέσεις.
Παράλληλα, δρομολογείται η δημιουργία κλειστής δομής κράτησης στην Κρήτη, με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας να έχει ήδη παραχωρήσει τον απαραίτητο χώρο.
Η τροπολογία έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που κάνουν λόγο για πρόχειρους και καθυστερημένους χειρισμούς. Από την πλευρά του, ο Υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης διαμήνυσε πως η Ελλάδα «δεν είναι ανοιχτή πόρτα» και ότι η Δημοκρατία μπορεί να προστατευτεί από όσους προσπαθούν να την εκβιάσουν.
Καθυστερημένη αφύπνιση – Οι αποφάσεις έπρεπε να έχουν ληφθεί νωρίτερα
Παρότι η απόφαση κινείται προς μία πιο ορθολογική κατεύθυνση, δεν μπορεί να παραβλεφθεί το γεγονός ότι έρχεται καθυστερημένα. Οι ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές από την Αφρική προς την Κρήτη δεν αποτελούν νέο φαινόμενο – αντιθέτως, έχουν καταγραφεί και καταγγελθεί εδώ και μήνες, προκαλώντας αγανάκτηση σε τοπικές κοινωνίες και εντεινόμενη ανησυχία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η επιλογή της κυβέρνησης να κινηθεί αντιδραστικά αντί για προληπτικά, και να μην λάβει αποφάσεις όταν το πρόβλημα ήταν ακόμη διαχειρίσιμο, συνιστά ένα σημαντικό πολιτικό και διοικητικό έλλειμμα.
Η απουσία αποτελεσμάτων από το Υπουργείο Μετανάστευσης
Σημαντικά ερωτήματα εγείρονται και για τον πολιτικό ρόλο του Υπουργείου Μετανάστευσης, υπό την ηγεσία του κ. Μάκη Βορίδη. Παρά την ανάληψη καθηκόντων σε μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές για το μεταναστευτικό, δεν υπήρξε καμία απτή πρόοδος ή αλλαγή στρατηγικής, και το αποτέλεσμα ήταν η απουσία οποιασδήποτε ουσιαστικής αποτροπής ή ανακούφισης των τοπικών κοινωνιών.
Η αποτυχία εφαρμογής μιας σταθερής, συντονισμένης και αποτελεσματικής πολιτικής διαχείρισης οδήγησε σε διόγκωση του φαινομένου, με την Κρήτη να μετατρέπεται σε νέο πέρασμα προς την Ευρώπη.
Ευρωπαϊκές ευθύνες – Αργοπορημένη κριτική από την Αθήνα
Ο Πρωθυπουργός επεσήμανε επίσης την ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή στάση, ρίχνοντας ευθύνες στην Ε.Ε. για την απουσία συνεργασίας και την καθυστέρηση αντίδρασης. Όμως, η ελληνική κυβέρνηση όφειλε να έχει εκτιμήσει εξαρχής την αδυναμία των ευρωπαϊκών θεσμών να ανταποκριθούν έγκαιρα, και να είχε διαμορφώσει νωρίτερα μία εθνικά αυτόνομη και προληπτική στρατηγική.
Η αποποίηση ευθυνών στο όνομα της ευρωπαϊκής “αλληλεγγύης” δεν μπορεί να δικαιολογεί την εσωτερική απραξία, ούτε να λειτουργεί ως άλλοθι για την αργοπορημένη πολιτική εγρήγορση.
Συμπερασματικά, η απόφαση του Πρωθυπουργού για αναστολή των αιτήσεων ασύλου από αφίξεις της Βόρειας Αφρικής θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αν είχε προηγηθεί η απαραίτητη πολιτική βούληση και προετοιμασία. Αντί γι’ αυτό, οι τοπικές κοινωνίες βρέθηκαν εκτεθειμένες, η κοινωνική ένταση αυξήθηκε και η μεταναστευτική κρίση εξελίχθηκε χωρίς ουσιαστικό σχέδιο. Τώρα, η Αθήνα φαίνεται να αλλάζει τακτική υπό την πίεση των γεγονότων – όμως, το τίμημα της καθυστέρησης το έχει ήδη πληρώσει η χώρα.
