Της Μαριάννας Γεωργαντή
Η Ευρώπη εισέρχεται σε μία από τις πιο ταραχώδεις εβδομάδες από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Διαρροές τηλεφωνικών συνομιλιών, σκάνδαλα διαφθοράς, παραίτηση κορυφαίων αξιωματούχων στο Κίεβο και μια Ρωσία που απαιτεί σαφείς όρους διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Και πάνω από όλα αυτά, ένα ειρηνευτικό σχέδιο, η «φόρμουλα των 28 σημείων», που έχει δημιουργήσει πανικό σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και αναγκάζει την Ε.Ε. να επανεξετάσει ακόμη και στρατιωτικές πολιτικές που θεωρούνταν παρελθόν.
Στο επίκεντρο βρίσκεται το σχέδιο Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου, το οποίο οι ΗΠΑ παρουσίασαν τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ουκρανία. Η Μόσχα, όπως δήλωσε ο Ντμίτρι Πεσκόφ, έκανε σαφές ότι είναι διατεθειμένη να διαπραγματευτεί μόνο πάνω σε αυτό το σχέδιο. Ωστόσο, απέρριψε την τελευταία ανανεωμένη εκδοχή του, επειδή όπως υποστηρίζει, δεν ήταν «ξεκάθαρο» το ζήτημα των εδαφών και της μελλοντικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Το σημείο αυτό είναι κρίσιμο: η Ρωσία θέλει γραπτές εγγυήσεις. Η Ουκρανία λέει πως δεν παραδίδει έδαφος. Η Ευρώπη προσπαθεί να ισορροπήσει. Και ο Τραμπ εμφανίζεται ως ο μοναδικός παίκτης που έχει φέρει και τις δύο πλευρές στο τραπέζι.
Η διαρροή που ταρακούνησε όλες τις πλευρές
Η κατάσταση έγινε ακόμη πιο εκρηκτική μετά τη διαρροή τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του Αμερικανού συμβούλου Στιβ Γουίτκοφ και του κορυφαίου Ρώσου διπλωμάτη Γιούρι Ουσάκοφ. Στη συνομιλία, ο Γουίτκοφ εμφανιζόταν να εξηγεί στον Ουσάκοφ με ποιον τρόπο θα μπορούσε ο Πούτιν να προσεγγίσει τον Τραμπ ώστε να καταλήξουν σε συμφωνία, παρόμοια με το μοντέλο που εφαρμόστηκε στη Γάζα.
Αμέσως ξέσπασε θόρυβος. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι άφησαν υπονοούμενα ότι ο Γουίτκοφ λειτουργεί «υπέρ της Ρωσίας». Άλλοι ισχυρίστηκαν ότι η διαρροή έγινε από ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες. Κάποιοι μίλησαν για απογοητευμένους υπαλλήλους της CIA. Η Ρωσία, από την άλλη, δήλωσε ότι όσοι προσπαθούν να «κάψουν» τον Γουίτκοφ, στην πραγματικότητα υπονομεύουν τις συνομιλίες.
Ο Τραμπ, πάντως, κάλυψε πλήρως τον σύμβουλό του, λέγοντας ότι ο Γουίτκοφ «έκανε ακριβώς αυτό που έπρεπε» για να προωθήσει τη διαδικασία ειρήνευσης.
Η παραίτηση Γερμάκ και η πολιτική κρίση στο Κίεβο
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η Ουκρανία συγκλονίστηκε από την παραίτηση του πανίσχυρου επικεφαλής της Προεδρικής Διοίκησης, Αντρίι Γερμάκ, του ανθρώπου που εδώ και χρόνια χειριζόταν όλες τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για λογαριασμό του Ζελένσκι.
Η παραίτησή του έρχεται εν μέσω ενός γιγαντιαίου σκανδάλου διαφθοράς ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων, που οδήγησε σε εφόδους της αντιδιαφθοράς στο σπίτι του και σε πολιτική θύελλα στο Κοινοβούλιο. Το γεγονός ότι ο Γερμάκ ήταν ταυτόχρονα ο κύριος διαπραγματευτής στις συνομιλίες για το σχέδιο Τραμπ, έκανε την υπόθεση ακόμη πιο εκρηκτική: βουλευτές και ακτιβιστές κατηγορούσαν ότι τα προσωπικά του συμφέροντα μπορεί να επηρέαζαν τις διαπραγματεύσεις.
Ο Ζελένσκι, εμφανώς πιεσμένος, μίλησε για «αποφυγή φημών και κερδοσκοπίας». Αλλά οι πιέσεις πλέον είναι τεράστιες, δυτική βοήθεια, στρατιωτικές ήττες, πολιτική φθορά και διαφθορά στην κορυφή της εξουσίας.
Είναι πολλοί εκείνοι που ισχυρίζονται ότι ο Ζελένσκι δεν θα αντέξει στην εξουσία. Ο λαός του κουράστηκε να πολεμάει κι εκείνος εμφανίζεται πως ήταν περιτριγυρισμένος από στελέχη που ενδιαφερόντουσαν μόνο για το χρήμα, την ώρα που αθώοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Η Ευρώπη σε αδικαιολόγητο πανικό
Ταυτόχρονα, στην Ευρώπη επικρατεί κλίμα «προπολεμικό». Η Γαλλία επαναφέρει στρατιωτική υπηρεσία 10 μηνών. Στόχο έχει να φέρει εκπαιδεύσει 300 χιλιάδες νέους από 18-25 ετών. Θυμόμαστε και την σοκαριστική δήλωση του επικεφαλής του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Φαμπιέν Μαντόν, ότι θα πρέπει η χώρα να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο «να χάσει τα παιδιά της».
Η Γερμανία συζητά επιστράτευση. Δημοσιεύτηκε σχέδιο 1200 σελίδων όπου φέρεται η Γερμανία να θέλει 800 χιλιάδες στρατιώτες του ΝΑΤΟ να βρίσκονται στη χώρα της και στα σύνορα με τη Ρωσία ενώ παράλληλα πριν λίγες μέρες σε μετρό και κρίσιμες υποδομές έβγαλε το στρατό κάνοντας πραγματικές προσομοίωσης πολέμου .
Πολλοί ισχυρίζονται ότι πρώην στενοί συνεργάτες του Μερτς, έχουν λάβει κρίσιμες θέσεις σε βιομηχανίες όπλων. Ενώ Γαλλία και Γερμανία βυθίζονται σε οικονομική και κοινωνική κρίση, ο τιμονιέρης της Γερμανίας προσπαθεί να κερδίσει χρήματα και δόξα .
Οι Βαλτικές χώρες εκπαιδεύουν παραστρατιωτικούς για αστικό πόλεμο. Η Πολωνία ετοιμάζει εφεδρείες χιλιάδων πολιτών. Ο πρόεδρος Μακρόν μιλά ανοιχτά για μια Ευρώπη που «δεν πρέπει να αποκλείει τίποτα».
Όλα αυτά συνθέτουν το πιο πολεμικό περιβάλλον από τον Ψυχρό Πόλεμο.
Κι έτσι, ενώ η Ευρώπη προετοιμάζεται για πιθανή σύγκρουση, το μοναδικό οργανωμένο ειρηνευτικό σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι είναι αυτό που προωθεί η αμερικανική πλευρά υπό τον Τραμπ. Ένα σχέδιο που η Ρωσία παίρνει στα σοβαρά, η Ουκρανία δεν μπορεί να αγνοήσει, και η Ευρώπη, όσο και αν αντιδρά, δεν έχει να προτείνει κάποια εναλλακτική.
Μέσα σε χάος διαρροών, σκάνδαλα στο Κίεβο και μια Ευρώπη σε έκτακτο συναγερμό, ένα πράγμα είναι σαφές. Ο Τραμπ έχει γίνει ο κεντρικός παίκτης στο τραπέζι της ειρήνης , και ο Πούτιν έχει το πρώτο λόγο έδαφος, είτε το θέλει η Ευρώπη είτε όχι.
