Η Ε.Ε.Τ.Α.Α., στο πλαίσιο της συνεργασίας της με την ΚΕΔΕ, έχει αναλάβει μια σειρά πρωτοβουλιών με σκοπό να βοηθήσει τους Δήμους να αξιοποιήσουν με μεγαλύτερη αποδοτικότητα τους διαθέσιμους πόρους της περιόδου 2023-2027. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μεταξύ άλλων δράσεων, εκπονήθηκε και παρουσιάστηκε στις 9 Απριλίου 2025, ενώπιον της Υποεπιτροπής Νησιωτικών Περιοχών της Βουλής, η μελέτη με τίτλο «Νησιωτικότητα και Νέα Προγραμματική Περίοδος».
Η έρευνα αναδεικνύει πληθώρα ζητημάτων που αντιμετωπίζουν τα νησιά, με πιο έντονα προβλήματα εκείνα που σχετίζονται με τις ελλείψεις και τις αδυναμίες στα δίκτυα, τις δημόσιες υπηρεσίες και τις υποδομές, αλλά και το υψηλότερο κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων σε σύγκριση με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Σε σχέση με την απορρόφηση και αξιοποίηση των βασικών χρηματοδοτικών και επιχειρησιακών προγραμμάτων, επισημαίνεται πως η διαδικασία συχνά «σκοντάφτει» σε δύο βασικά εμπόδια:
- Την απουσία μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής, προσαρμοσμένης στις ιδιαιτερότητες κάθε νησιού, η οποία συχνά «υποκαθίσταται» από την άτακτη και αποσπασματική ανταπόκριση στις προσκλήσεις χρηματοδοτήσεων που δημοσιεύονται συνεχώς, λειτουργώντας περισσότερο ως «σειρήνες» και αποπροσανατολίζοντας τη λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο.
- Την ανεπαρκή στελέχωση των δήμων και των περιφερειών με εξειδικευμένο προσωπικό, ικανό να σχεδιάσει και να εφαρμόσει αυτά τα σχέδια σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και τις κοινότητες μέσω των προβλεπόμενων θεσμών διαβούλευσης. Αυτή η έλλειψη συχνά «υποκαθίσταται» από εξωτερικούς μελετητές που εμπλέκονται περιστασιακά, με αποτελέσματα που, όπως σημειώνεται, είναι γνωστά από τις προηγούμενες δεκαετίες.
Παράλληλα, εντοπίζεται μια ακόμη δυσλειτουργία στο σύστημα σχεδιασμού: η υπερβολική έμφαση σε έργα υποδομών και γενικά στις λεγόμενες «hard» δράσεις, με την ταυτόχρονη παραμέληση των δυνατοτήτων παρέμβασης σε ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής μέσω «soft» δράσεων. Έτσι, συχνά επιλέγονται δαπανηρές ενέργειες με αμφίβολη αποτελεσματικότητα, αντί για οικονομικότερες δράσεις που θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη.
