Αναζητώντας τα ίχνη των μεγάλων ζώων που ζούσαν πριν από εκατομμύρια χρόνια στον ελλαδικό χώρο, η Μακεδονία αποδεικνύεται ιδιαίτερα πλούσια σε παλαιοντολογικά ευρήματα.
Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ, Νίκος Πιτσιακίδης, επισκέπτεται ένα λιγότερο γνωστό μουσείο στο χωριό Καλαμωτό (Νέα Καλίνδοια), κοντά στο Ζαγκλιβέρι.
Ο Αλέξανδρος Κυριαζίδης, υπεύθυνος του μουσείου, εξηγεί ότι τα ευρήματα περιλαμβάνουν απολιθωμένα οστά, που ήρθαν στο φως από ανασκαφές που ξεκίνησαν το 2002 με επικεφαλής την καθηγήτρια Ευαγγελία Τσουκαλά από το Α.Π.Θ.
Το σημερινό περιβάλλον, που θεωρείται δεδομένο για τα τελευταία 4.000 χρόνια, δεν μοιάζει σε τίποτα με αυτό που υπήρχε στο παρελθόν. Η Μακεδονία τότε θύμιζε αφρικανική σαβάνα, φιλοξενώντας πληθώρα ζώων που απολάμβαναν έναν πλούσιο βιότοπο.
Πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια, η περιοχή κυριαρχείτο από μαμούθ, τα οποία άφησαν σκελετικά υπολείμματα στο έδαφος. Εντυπωσιακός είναι ένας χαυλιόδοντας θηλυκού μαμούθ του Νότου, μήκους 2,05 μέτρων, προγόνου του τριχωτού ελέφαντα.
Μια σαβάνα γεμάτη ιπποπόταμους, όπως εκείνοι της σημερινής Αφρικής, το σαγόνι μιας γιγαντιαίας ύαινας –διπλάσιας από τις σημερινές– που έζησε πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια, η κάτω γνάθος ενός γιγαντιαίου ελαφιού, δέκα φορές μεγαλύτερου από τα σημερινά, και τα κέρατα του μεγαλόκερου, της γιγαντιαίας άλκης, είναι μερικά από τα εντυπωσιακά ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί. Αυτά τα ευρήματα δεν έχουν μόνο μουσειακή αξία, αλλά συμβάλλουν στην κατανόηση της εξέλιξης του πλανήτη, του κλίματος και της παρουσίας των πρωτευόντων.
Ποιος, όμως, ασχολείται με τα ευρήματα πρωτευόντων ανθρωποειδών, όπως αυτά που βρέθηκαν στην Ελλάδα και χρονολογούνται στην ύστερο Μειόκαινο περίοδο, πριν από 9,6 έως 8,7 εκατομμύρια χρόνια; Στο Ξηροχώρι και στη Νικήτη Χαλκιδικής ανακαλύφθηκαν τα οστά του Ουρανοπίθηκου του Μακεδονικού, ο οποίος ανέτρεψε τις θεωρίες της εξέλιξης. Η επιστημονική κοινότητα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για πρόγονο του αυστραλοπίθηκου, πιθανότατα παρουσιαζόμενο στην Ευρασία προτού σχηματιστούν οι σημερινές ήπειροι. Πριν από περίπου 15 χρόνια, η μελέτη του καθηγητή γεωλογίας Γεωργίου Κουφού έγραψε ιστορία.
Η επιστήμη χρειάζεται το πάθος των νέων ανθρώπων για να προχωρήσει. Σήμερα, μαθητές και φοιτητές επισκέπτονται το μουσείο, συμμετέχοντας σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες. Ωστόσο, γιατί το μουσείο παραμένει άγνωστο στο ευρύτερο κοινό; Σε άλλες περιοχές, όπως στην Ισπανία και την Αφρική, τα απολιθώματα μελετώνται ενδελεχώς, ενώ ο Γραικοπίθηκος (Graecopithecus), που έζησε στην Ελλάδα πριν από 7,2 εκατομμύρια χρόνια, παραμένει άγνωστος σε πολλούς. Πρόκειται για τον αρχαιότερο πρόγονο των ανθρώπων μετά τον διαχωρισμό από τους χιμπατζήδες, που πιθανότατα μετανάστευσε στην Αφρική πριν από περίπου 7 εκατομμύρια χρόνια, οδηγώντας τελικά στο γένος Homo.
Γιατί η πραγματική γνώση δεν φτάνει στη μαθητική κοινότητα; Ποιος θα εμπνεύσει τα παιδιά να αγαπήσουν την επιστήμη και την έρευνα; Τα ευρήματα του μακρινού παρελθόντος είναι τα εργαλεία για τη μελέτη του κοντινού μέλλοντος.
