Σε εξέλιξη βρίσκεται η έκτακτη Γενική Συνέλευση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας για τον Νέο Κώδικα της Αυτοδιοίκησης, η οποία πραγματοποιείται σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών Θεόδωρου Λιβάνιου.
Αντικείμενο της Συνέλευσης είναι ο Νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με απόφαση του πρόσφατου τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ. Οι δήμαρχοι καλούνται να τοποθετηθούν για «τη θεσμική, διοικητική και οικονομική υπόσταση και συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία των Δήμων μας», όπως επισημαίνεται στην επίσημη πρόσκληση.
Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί με ονομαστική ψηφοφορία, στην οποία θα συμμετάσχουν αποκλειστικά οι διαπιστευμένοι σύνεδροι που διαθέτουν ειδική καρτέλα. Μέσω αυτής θα αποφασιστεί συνολικά η έγκριση ή η απόρριψη τόσο του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης όσο και του νέου εκλογικού νόμου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή η μορφή της διαδικασίας επιλέχθηκε από το «γαλάζιο» προεδρείο της ΚΕΔΕ μετά την εμπειρία της Αλεξανδρούπολης, με στόχο την πολιτική αντιπαράθεση και τη ρεβάνς απέναντι στην παράταξη ΠΑΣΟΚ ΣΥΡΙΖΑ και τον Χάρη Δούκα. Παράλληλα, δικαίωμα παρέμβασης στη Γενική Συνέλευση έχουν μόνο όσοι είναι διαπιστευμένοι και φέρουν τις ειδικές καρτέλες.
Μεταξύ των βασικών αλλαγών που εισάγει ο νέος Κώδικας περιλαμβάνονται η απλοποίηση της κατάρτισης προϋπολογισμών, νέο θεσμικό πλαίσιο για το τέλος ύδατος που παραμένει αμετάβλητο από το 1958, η αυτόματη αύξηση των ΚΑΠ, η δυνατότητα άμεσων έκτακτων οικονομικών ενισχύσεων και η επιτόπια είσπραξη δημοτικών εσόδων. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα κάθε πολίτη να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τις οφειλές του, καθώς και η χορήγηση επιδόματος στέγασης σε νεοδιορισθέντες εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε ορεινούς και νησιωτικούς δήμους.
Ο Κώδικας εισάγει ακόμη τη σύσταση κεντρικού πειθαρχικού συμβουλίου για τους αιρετούς, με αίτημα προς τη Δικαιοσύνη για κατά προτεραιότητα εκδίκαση των υποθέσεών τους, ώστε να υπάρχουν άμεσες αποφάσεις. Παράλληλα, από το Αυτόφωρο εξαιρούνται όχι μόνο οι δήμαρχοι αλλά και οι αντιδήμαρχοι.
Μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις αφορά την εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν γύρο, με την εφαρμογή του συστήματος της συμπληρωματικής ψήφου. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι η διεξαγωγή εκλογών σε έναν γύρο ενισχύει τη συμμετοχή των πολιτών, βελτιώνει τον προεκλογικό διάλογο και περιορίζει τα «παζάρια» μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου, άποψη που δεν συμμερίζονται αρκετοί δήμαρχοι.
Παράλληλα, επικαιροποιείται το σύστημα διακυβέρνησης των δήμων και των νομικών τους προσώπων, ενώ αλλάζει ριζικά ο τρόπος ελέγχου της νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ. Θεσμοθετείται ο Γενικός Επόπτης Νομιμότητας και επτά Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας, με χρήση νέου πληροφοριακού συστήματος που θα διασφαλίζει αντικειμενικότητα και ομοιομορφία στους ελέγχους.
Στον τομέα της οικονομικής λειτουργίας των δήμων καταργούνται αποσπασματικές διατάξεις και εισάγεται ενιαίο και σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη δημιουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κεντρικών Ηλεκτρονικών Πληρωμών, το οποίο θα επιτρέπει την αυτόματη ενημέρωση των οφειλετών, την ηλεκτρονική είσπραξη εσόδων και την ενισχυμένη οικονομική εποπτεία.
Τέλος, ο νέος Κώδικας προωθεί δικαιότερο και πιο αποδοτικό σύστημα τοπικής φορολόγησης, με εξορθολογισμό των δημοτικών τελών και τη θέσπιση νέων Δυναμικών Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, οι οποίοι θα βασίζονται στις κρατικές επιχορηγήσεις του 2026 και θα προσαρμόζονται αυτόματα σύμφωνα με τους δημοσιονομικούς στόχους του κρατικού προϋπολογισμού.
