Η παρουσίαση της διαδικτυακής Πλατφόρμας, https://ex-istoro.net, της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Δήμου Χαλανδρίου (ΟΠΙΔΗΧ), την Παρασκευή, 30/5, ήταν η αφορμή για μια ξεχωριστή βραδιά που έδωσε την ευκαιρία σε δεκάδες συμπολίτες μας, που γέμισαν ασφυκτικά το Κέντρο Νεότητας, να γνωρίσουν την προφορική ιστορία, το έργο και τις δράσεις της ΟΠΙΔΗΧ στην πόλη μας τα τελευταία δέκα χρόνια. Έργο και δράσεις που θα φέρουν για πάντα τη σφραγίδα του εμπνευστή της προσπάθειας, του συγγραφέα, σκηνοθέτη και επί δεκαετία αντιδημάρχου Πολιτισμού του Χαλανδρίου Σέργιου Γκάκα, στον οποίο η ΟΠΙΔΗΧ έχει αφιερώσει όλες τις φετινές της εκδηλώσεις. Την εκδήλωση πλαισίωσε έκθεση – παρουσίαση των σημαντικότερων πρωτοβουλιών και στιγμών δουλειάς της ΟΠΙΔΗΧ με βίντεο, φωτογραφικό, έντυπο υλικό, κ.α.
Στη σημασία της δημιουργίας ενός αποθετηρίου συλλογικής μνήμης της πόλης αναφέρθηκε στον χαιρετισμό του ο δήμαρχος της πόλης Σίμος Ρούσσος, παρατηρώντας μεταξύ άλλων ότι όπως «οι άνθρωποι είμαστε το σύνολο των αναμνήσεών μας και το υπόλοιπο των ονείρων μας, έτσι και οι πόλεις μας είναι το σύνολο των αναμνήσεων των ανθρώπων που περπατάνε στους δρόμους της, που ζούνε τις ζωές τους μέσα σε αυτές τις πόλεις». Εξαίροντας την προσπάθεια της ΟΠΙΔΗΧ προς αυτή την κατεύθυνση, τόνισε ότι «σε καιρούς που μεγαλώνουν οι ιδιωτικότητες και οι μοναχικότητες, είναι σημαντικό να κατακτούμε όσο γίνεται περισσότερο δημόσιο χώρο, όχι μόνο με την έννοια της υλικής πραγματικότητας, βελτιώνοντας τη ζωή της πόλης, των ανθρώπων, τις υποδομές – έχουν και αυτά τη σημασία τους -, αλλά δημιουργώντας και έναν δημόσιο χώρο όπου μπορούμε να ζούμε, να αναπνέουμε, να ανταλλάσσουμε εμπειρίες, να μοιραζόμαστε γνώσεις, αναμνήσεις, και συναισθήματα. Χώρο όπου γεννιούνται ιδέες και όνειρα για αυτούς που έρχονται μετά».
Η συντονίστρια της ΟΠΙΔΗΧ, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ κ. Νάση Σιαφάκα σημείωσε στην παρέμβασή της ότι «ο στόχος της ΟΠΙΔΗΧ είναι διπλός». «Πρόκειται αφενός για τη διάσωση των μαρτυριών και αφετέρου για το μοίρασμά τους με τους συντοπίτες μας. Αυτά τα επιχειρούμε με τις εκδηλώσεις, το βιβλίο αλλά κυρίως με την πλατφόρμα που παρουσιάζουμε σήμερα», τόνισε.
Συνοψίζοντας αριθμητικά την δουλειά της ομάδας, ανέφερε ότι η καταγραφή της ιστορίας «από τα κάτω», περιλαμβάνει: 60 συνεντεύξεις, 93 ώρες μαρτυριών, 13 ιστορικούς περιπάτους με εκατοντάδες συμμετοχές πολιτών, 7 παρουσιάσεις σε σχολεία, 8 συνεργασίες με καλλιτέχνες, 4 συμμετοχές σε γιορτές Προφορικής Ιστορίας, 2 συμμετοχές σε συνέδρια και μία έκδοση βιβλίου.
«Ο ιστορικός του μέλλοντος που θα ασχοληθεί με τη μικρή κουκίδα του Χαλανδρίου θα είναι πολύ τυχερός γιατί θα μπορεί να δει και κάτι άλλο που υπήρχε μεν σε όλες τις γειτονιές όμως στην περίπτωση της πόλης μας έχει καταγραφεί με ορθό τρόπο». […] «Έχουμε ένα επιστημονικό εργαλείο στο οποίο ο απλός κόσμος έχει αποθέσει την εμπειρία, τη γνώση του, ένα εργαλείο ανοικτό σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς στεγανά, για να μπορούν όλοι να δουν πτυχές της πόλης που ούτε καν τις είχαν φανταστεί», τόνισε στην παρέμβασή του ο κ. Κώστας Γερολυμάτος, δημοτικός σύμβουλος, εντεταλμένος Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σχέσεων.
«Προσωπικές μαρτυρίες και απρόσωπες αγορές»
Τον κοινωνικό ρόλο της προφορικής ιστορίας και των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας στο πλαίσιο της «επιτάχυνσης της ιστορίας, που ζούμε σήμερα», σκιαγράφησε η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Η καταγραφή των προσωπικών μαρτυριών συνιστά ένα είδος αντίστασης απέναντι στις απρόσωπες “αγορές” που προσπαθούν να ελέγξουν της ζωή μας. Οι “αγορές” δεν έχουν μνήμη. Όμως οι άνθρωποι δεν υπάρχουμε χωρίς μνήμη». «Οι ΟΠΙ ανέλαβαν να γράψουν την ιστορία γιατί η ακαδημαϊκή ιστορία είναι απρόσιτη για τους πολλούς και η δημόσια ιστορία “αφερέγγυα”», εξήγησε η ίδια, επισημαίνοντας ότι η «η δουλειά των ΟΠΙ δημιουργεί ένα νέο αφήγημα με στόχο την ανάκτηση της αξιοπρέπειας και την επιδίωξη ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους».
Τι θα βρούμε στην ψηφιακή πλατφόρμα https://ex-istoro.net
Το ψηφιακό αποθετήριο https://ex-istoro.net, το οποίο δημιουργήθηκε με την υποστήριξη του Δήμου Χαλανδρίου, συγκεντρώνει τις αφηγήσεις ανθρώπων της πόλης, τις οποίες έχει συλλέξει στη διάρκεια δέκα ετών η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας. Εύλογος ως εκ τούτου ο τίτλος της παρουσίασης της πλατφόρμας «Το Χαλάνδρι μέσα από τις αφηγήσεις» από τους Ευαγγελία Παπαδάκη και Παντελή Μπράττης, μέλη της ομάδας ανάπτυξης ReasonableGraph.org. Η «μεταφορά του κόσμου των αφηγήσεων στο ψηφιακό περιβάλλον» ήταν ο βασικός άξονας της παρουσίασης.
Η πρόσβαση στο ψηφιακό περιεχόμενο γίνεται μέσω οπτικοακουστικών αρχείων, εγγράφων, φωτογραφιών και γραφιστικού υλικού. Το αποθετήριο περιλαμβάνει 15 θεματικές ενότητες, όπως «Αστικός χώρος και γειτονιές του Χαλανδρίου», «Μνήμες και ιστορικά γεγονότα», «Τοπικές επιχειρήσεις και επαγγέλματα», «Συνθήκες διαβίωσης στο Χαλάνδρι του 20ου». Περιλαμβάνει συνολικά την αναφορά σε 567 πρόσωπα, 123 φορείς, 347 τόποι, 54 γεγονότα, 605 έννοιες.
Στόχος η σύνθεση ενός «ψηφιδωτού συλλογικής μνήμης» και η αποτύπωση των διαδικασιών του κοινωνικού μετασχηματισμού, μέσα από την αλήθεια των ανθρώπων που αφηγούνται την ιστορία της πόλης, όπως την έζησαν. Η ψηφιακή πλατφόρμα ex-istoro.net φιλοδοξεί να αναδείξει και τα δύο παραπάνω στοιχεία με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
Στην εκδήλωση μετείχαν μέλη των ΟΠΙ Πεντέλης, Βύρωνα και Καλλιθέας ενώ παραβρέθηκαν οι αντιδήμαρχοι Έλενα Χριστούλη, Χριστίνα Μαχαίρα, Χάρης Μαυρουδής, Γιάννης Λαδόπουλος, ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος Δημήτρης Χριστουλάκης και ο δημοτικός σύμβουλος Σπύρος Φωτεινός.
Διαρκής η προσπάθεια του Δήμου για τη διατήρηση της συλλογικής μνήμης
Η στήριξη της δημιουργίας της ψηφιακής πλατφόρμας ex-istoro.net είναι μια από τις πολλές δράσεις που έχει υλοποιήσει ο Δήμος Χαλανδρίου με στόχο τη διατήρηση της συλλογικής μνήμης. Στο πλαίσιο αυτό έχει χρηματοδοτηθεί η έκδοση του βιβλίου της ΟΠΙΔΗΧ «Η δεκαετία του 40 και οι Χαλανδραίοι», όπως και η παραγωγή πέντε ντοκιμαντέρ: «Μικρασία 100 χρόνια μετά», «50 χρόνια Πολυτεχνείο», «Οι Λαϊκοί Βάρδοι – Στιγμές από τη ζωή τους και τη ζωή μας», «Καλλιόπη Μουστάκα – Το πορτραίτο μιας λέξης» και «Εδώ Αετοπούλειο! Ιστορίες Πολιτισμού μέρος Α».
